FAQ
FAQ
PODATKI W NORWEGII
Roczne zeznanie podatkowe powinna złożyć każda osoba pracująca lub prowadząca działalność na terenie Norwegii.
Rozliczenie zwykłe jest przeznaczone dla osób, które na stałe mieszkają w Norwegii i nie przysługują im inne ulgi.
Rozliczenie zwykłe umożliwia odliczenie kosztów opieki nad dziećmi, kosztów przedszkola/świetlicy/szkoły czy odsetek od zaciągniętych kredytów.
Aby móc odliczyć koszty związane ze szkołą czy przedszkolem, należy przedstawić Årsoppgave (potwierdzenie dokonanych opłat za dany rok rozliczeniowy).
Aby od podstawy opodatkowania odliczyć odsetki od kredytu zaciągniętego w Polsce, należy uzyskać zaświadczenie o odsetkach zapłaconych w danym roku rozliczeniowym – dokument powinien zostać przetłumaczony na język angielski bądź norweski.
Osoby z kredytem hipotecznym mogą wnioskować o wydanie nowej karty podatkowej, na której wstępnie wpiszą sumę odsetek od zaciągniętego kredytu na nadchodzący rok.
Przy rozliczeniu zwykłym można odpisać dojazdy do pracy, jeśli pokryty został wkład własny (kwota jest zmienna), a dojazdy odbywają się własnym samochodem więcej niż 2,5 km w jedną stronę.
Kody MinID są niezbędne do zalogowania się na portalu altinn.no za pośrednictwem, którego składane jest rozliczenie roczne.
Minstefradrag to kwota wolna od podatku automatycznie odliczana w rozliczeniu rocznym. Kwota wolna od podatku dotyczy jedynie pracowników, którzy osiągają dochody ze stosunku pracy, emerytury czy świadczeń socjalnych. Minstefradrag jest uzależniona od okresu przepracowanego w Norwegii oraz wysokości uzyskanego dochodu.
Numer identyfikacyjny nadawany jest przez Brønnøysundregistrene w procesie rejestracji działalności gospodarczej. Przedsiębiorca powinien zarejestrować firmę w Rejestrze Podmiotów Gospodarczych (Enhetsregisteret) wypełniając formularz BR-1010 (Samordnet regsitermelding) i wysyłając go do Brønnøysundregistrene.
Podatek dochodowy obliczany jest na podstawie zysków firmy, a nie jej przychodów.
Norwegia nie należy do Unii Europejskiej, dlatego nie ma możliwości wyrobienia europejskiego numeru NIP. Aby otrzymać zwrot podatku VAT za zakupiony towar, na granicy należy zadeklarować wywóz towarów.
Zabiegi kosmetyczne w Norwegii opodatkowane są 25% stawką podatku VAT – dotyczy to m.in. pedikyr / manikyr, behandling av håravfall med laserapparat, legging av kunstige negler. Masaże traktowane jako masaże lecznicze są zwolnione z podatku – klassisk massasje, rygg og nekke massasje, fot og legemassasje, klasisk vaelvere.
Podatek w takiej wysokości pobierany jest, gdy pracownik nie dostarczył pracodawcy karty podatkowej. Rodzaj karty podatkowej zależy od kilku czynników, pracownicy zagraniczni najczęściej otrzymują kartę nr 7100. Po dostarczeniu karty podatkowej do pracodawcy urząd powinien zaprzestać pobierania podatku w zwiększonej wysokości i zwrócić pobraną kwotę podatku plus odsetki.
Dokumenty wymagane przez norweskie urzędy powinny być przetłumaczone na język angielski bądź norweski przez tłumacza przysięgłego. Ważność tłumaczenia wynosi dwa miesiące.
FIRMA W NORWEGII
Aby wnioskować o przyznanie kredytu na rozpoczęcie działalności w Norwegii, należy przedstawić budżet przedsięwzięcia i biznesplan. Banki przyznają tego typu kredyty, gdy projekt jest bezpieczny finansowo.
Po spełnieniu określonych warunków istnieje możliwość otrzymania dofinansowania dla firmy w Norwegii. Informacje odnośnie dofinansowań dla firm: http://pol-nor.com/dofinansowanie-dla-firm-w-norwegii.
Działalność w Norwegii nie może zostać zawieszona, właściciel może jedynie zamknąć firmę.
Koszty stałe, które ponosi przedsiębiorca wynoszą minimum 33,4% od kwoty zysku firmy – 22% podatku dochodowego i 11,4% składek na ubezpieczenie społeczne. Firmy, których obroty w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczyły 50 000 NOK powinny zostać wpisane do rejestru VAT i opłacać należny podatek.
Księgowość firmy jednoosobowej może być prowadzona samodzielnie – nie ma obowiązku korzystania z usług księgowego
Numeracja faktur jest ciągła, co oznacza, że należy numerować je w kolejności niezależnie od roku rozliczeniowego. Numery nadane klientom firmy pozostają takie same. ani programów księgowych.
Wpis do rejestru VAT jest bezpłatny i można go dokonać przed przekroczeniem limitu 50 000 NOK, trzeba jednak spełnić określone warunki: w ciągu trzech tygodni od rejestracji firmy przekroczyć limit 50 000 NOK lub dokonać zakupów o wartości przekraczającej 250 000 NOK.
Jeśli właściciel Enkeltpersonforetak przebywa na zwolnieniu 100%, nie ma możliwości wystawienia faktury – w okresie zwolnienia firma nie może mieć żadnych przychodów. Jeśli przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia 50%, przychody mogą pochodzić jedynie z prac, których nie obejmuje posiadane zwolnienie, np. prac biurowych.
Wysokość świadczenia zależy od dochodu z roku poprzedniego. Jeśli właściciel posiada dodatkowe ubezpieczenie z NAV, urząd wylicza składkę na podstawie dochodu z trzech pełnych lat rozliczeniowych lub udokumentowanego dochodu uzyskanego do danego momentu (w przypadku firm działających krócej niż trzy lata).
Małżonek może pomagać w prowadzeniu firmy, jeśli pomiędzy małżonkami nie ma rozdzielności majątkowej. W takiej sytuacji w zeznaniu podatkowym dochody firmy można podzielić między małżonkami, a gdy właściciel firmy posiada zwolnienie 100%, jego obowiązki może przejąć małżonek.
Aby zarejestrować spółkę AS, należy przygotować wymagane dokumenty – podpisane dokumenty założycielskie (Stiftelsesdokument, Styreprotokoll, Åpningsbalanse, Vedtekter), wniosek o rejestrację firmy (Del 1 Hovedblankett) oraz potwierdzenie wpłaty kapitału zakładowego.
Założenie norweskiej spółki AS wymaga posiadania wkładu własnego w wysokości minimum 30 000 NOK – kwota kapitału zakładowego może zostać wykorzystana do sfinansowania kosztów związanych z otwarciem i prowadzeniem działalności. Spółka odpowiada za ewentualne zobowiązania jedynie do kwoty kapitału zakładowego.
Do kosztów firmy wlicza się każdy wydatek poniesiony w związku z jej działalnością.
W kosztach firmy można uwzględnić fakturę za telefon wystawioną na firmę. Kwota odliczeń jest regulowana przepisami.
Dojazdy do pracy samochodem, który nie stanowi własności firmy ani właściciela można wliczać w koszty, jeśli prowadzi się książkę pojazdu kjørebok.
Opłatę za wystawienie marsla i odsetki za spóźnienie mogą zostać odliczone – kwotę netto należy wziąć z faktury źródłowej.
W kosztach można uwzględnić jedynie odsetki od zaciągniętego kredytu i amortyzację pojazdu.
Raty leasingu można uwzględnić w kosztach firmy.
Towar zakupiony na potrzeby działalności można wliczyć w koszty firmy jeżeli spełnione są obowiązujące procedury celne .
Prezent dla pracownika można wliczyć w koszty firmy, limit kwoty wolnej od podatku w przypadku prezentów wynosi 5000 nok.
Różnica dotyczy dokumentu zakupu – kupując samochód od osoby prywatnej dokumentem zakupu jest umowa kupna-sprzedaży, w przypadku kupna pojazdu od firmy dokumentem zakupu jest faktura.
W kjørebok należy umieszczać datę i cel podróży, przebytą trasę i ilość pokonanych kilometrów.
Firma prowadząca Kjørebok może odliczać opłaty parkingowe, opłaty za bramki itp.
Samochód można uwzględnić w środkach trwałych.
VAT zawarty na fakturze należy zaksięgować jednorazowo w miesiącu zakupu.
Szczegółowe informacje dotyczące cła można znaleźć na stronie: www.toll.no. Najważniejsze informacje związane z importem i eksportem towarów: http://quali.no/clo-w-norwegii-import-eksport.php.
Jeśli na fakturze wystawionej przez polską firmę uwzględniono VAT, można przedstawić potwierdzenie wywozu towaru za granicę i poprosić o korektę faktury. Natomiast podatek VAT zapłacony na norweskiej granicy odlicza się w deklaracji podatkowej.
W takiej sytuacji przedsiębiorca może czekać na zapłacenie należności, skredytować fakturę lub domagać się spłaty drogą urzędową.
Po upływie dwóch tygodni od daty płatności faktury, firma może wysłać upomnienie z kwotą zaległości i terminem płatności – klient powinien uregulować należność w ciągu 14 dni, a maksymalna kara, jaką można naliczyć wynosi 210 NOK. Jeśli klient nie reaguje na upomnienia, przedsiębiorca może wysłać inkassovarsel, czyli ostateczne wezwanie do zapłaty, które poprzedza skierowanie sprawy do sądu lub firmy windykacyjnej.
Firmy w Norwegii są zobowiązane do prowadzenia ewidencji całego swojego majątku.
Pracownik, który w pracy używa własnych narzędzi powinien z tego tytułu otrzymywać dodatek do wynagrodzenia (verktøygodtgjørelse).
Obowiązek odbycia szkolenia BHP (HMS) ma właściciel firmy zatrudniającej pracowników lub zlecającej prace podwykonawcom oraz dagligleder, który odpowiada za bezpieczeństwo podległych pracowników. Pracownik powinien odbyć szkolenie stanowiskowe i ewentualne szkolenie BHP prowadzone przez reprezentanta BHP w firmie.
Od 1 stycznia 2024 obowiązek wyznaczenia reprezentanta ds. BHP dotyczy firm, które zatrudniają więcej niż 5 pracowników – pracodawca jest zobligowany do zapewnienia takiej osobie szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów inspekcji pracy. (zmiana § 6-1.1.)
Norweskie przepisy nie regulują zawartości akt pracownika.
Pracodawca może, ale nie musi ponosić kosztów związanych z badaniami pracowników.
Innskuddpensjon to dodatkowa umowa z pracodawcą dotycząca składek emerytalnych, na mocy której od pensji pracownika odciągany jest „fond”.
O wszelkich zmianach związanych z prowadzoną działalnością należy niezwłocznie informować Brønnøysundregistrene oraz banki, ubezpieczyciela i kontrahentów. Aby poinformować urząd o zmianie adresu firmy, konieczne jest wypełnienie formularza dostępnego na stronie: www.brreg.no i wysłanie wydruku na adres urzędu.
Norweskie prawo nie reguluje jednoznacznie warunków zatrudniania osób niepełnosprawnych, jednak w NAV-ie można uzyskać informacje dotyczące programów dla osób z niepełnosprawnościami oraz rodzajów dofinansowań dostępnych w danym regionie.
PRACA
Szukając pracy w Norwegii warto przeglądać strony internetowe z aktualnie dostępnymi ofertami pracy. Innym sposobem jest zgłoszenie się do agencji pracy, która pomoże w znalezieniu zajęcia dopasowanego do naszych potrzeb i możliwości. Będąc w Norwegii warto szukać pracy bezpośrednio w interesujących nas miejscach – pytając o wolne wakaty i zostawiając swoje CV.
Więcej informacji o agencjach pośrednictwa pracy w Norwegii:
http://pol-nor.com/agencje-posrednictwa-pracy-w-norwegii.
Strony z ofertami pracy: http://pol-nor.com/ogloszenia, www.finn.no.
Osoby niepełnosprawne mogą tak jak osoby pełnosprawne szukać pracy na portalach internetowych, z pomocą agencji pracy czy bezpośrednio u pracodawców. Mogą też skorzystać z oferty programów prowadzonych przez NAV ułatwiających znalezienie pracy osobom niepełnosprawnym.
Stawki minimalne w branży budowlanej od 15 czerwca 2023 :
– pracownik wykwalifikowany: 238,30 NOK,
– pracownik niewykwalifikowany bez doświadczenia w zawodzie: 214,90 NOK,
– pracownik niewykwalifikowany z co najmniej rocznym doświadczeniem w zawodzie: 223,80 NOK,
– pracownik poniżej 18 roku życia: 146,50 NOK.
Stawki minimalne w usługach sprzątających od 15 czerwca 2023 :
– pracownik powyżej 18 roku życia: 216,04 NOK,
– pracownik poniżej 18 roku życia: 165,05 NOK,
– dodatek godzinowy za pracę w nocy: 27 NOK
Stawki minimalne w rolnictwie i ogrodnictwie od 15.06.2023 – pracownicy stali:
– pracownik wykwalifikowany: 178,80NOK
– pracownik niewykwalifikowany bez doświadczenia w zawodzie: 164,80 NOK,
– pracownik poniżej 18 roku życia: 134,40 NOK.
Stawki minimalne w rolnictwie i ogrodnictwie w 2023 roku – pracownicy tymczasowi:
– pracownik poniżej 18 roku życia: 124,90 NOK,
– pracownik zatrudniony do 12 tygodni: 144,90 NOK,
– pracownik zatrudniony przez 12-24 tygodnie: 150,40 NOK,
W Norwegii niemal każda branża ma związek zawodowy, do którego można się zgłosić.
Lista związków zawodowych w Norwegii jest dostępna na stronie: http://pol-nor.com/zwiazki-zawodowe-w-norwegii.
Wypowiedzenie należy racjonalnie uzasadnić i złożyć w formie pisemnej. W treści wypowiedzenia powinny znaleźć się informacje związane z prawem pracownika do negocjacji (pracownik, który nie akceptuje powodów zwolnienia może w ciągu dwóch tygodni pisemnie poinformować o tym pracodawcę i przystąpić do dalszych negocjacji), prawem do dalszej pracy na innych zasadach, prawem do wytoczenia procesu itd. Pracodawca nie może zwolnić pracownika bez istotnych powodów związanych z działalnością firmy.
Umowa o pracę powinna zawierać informacje związane z zasadami wypowiedzenia umowy. Jeśli dokument nie zawiera takich regulacji, pracownika obowiązuje jednomiesięczny lub dwumiesięczny (gdy pracownik był zatrudniony w danej firmie przez okres co najmniej 5 lat) okres wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia umowy próbnej wynosi 14 dni kalendarzowych.
Zasadniczo okres wypowiedzenia jest uzależniony od wieku i stażu pracy:
– pracownik zatrudniony mniej niż 5 lat = 1 miesiąc,
– pracownik zatrudniony 5-9 lat = 2 miesiące,
– pracownik zatrudniony 10 lat lub więcej w wieku poniżej 50 lat = 3 miesiące,
– pracownik zatrudniony 10 lat lub więcej w wieku 50-54 lata = 4 miesiące,
– pracownik zatrudniony 10 lat lub więcej w wieku 55-59 lat = 5 miesięcy,
– pracownik zatrudniony 10 lat lub więcej w wieku 60 i więcej lat = 6 miesięcy.
Pracownik w trakcie choroby lub po wypadku przy pracy, który jest częściowo lub całkowicie niezdolny do pracy nie może zostać zwolniony przez okres 12 miesięcy. Wypowiedzenie umowy jest możliwe tylko, jeśli pracodawca udowodni, że powodem zwolnienia nie jest niezdolność pracownika do pracy.
Zwolniony z pracy pracownik może ubiegać się o przyznanie zasiłku dla osób bezrobotnych na tydzień przed pierwszym dniem zwolnienia.
Aby zmniejszyć czas pracy pracownika, pracodawca powinien poinformować go o tym na piśmie na dwa tygodnie przed zaplanowaną redukcją.
Permittering polega na tymczasowym zwolnieniu pracownika z obowiązku wykonywania pracy na rzecz pracodawcy, który jest zwolniony z obowiązku wypłaty wynagrodzenia. Pracownik, który spełnia określone warunki, na okres trwania permitteringu może ubiegać się o przyznanie zasiłku dla bezrobotnych.
Osoba przebywająca na permitteringu może zostać zwolniona – w okresie wypowiedzenia przysługuje wynagrodzenie w pełnej wysokości.
Święta państwowe są regulowane prawnie, święta kościelne powinna regulować umowa o pracę, ewentualnie umowa zbiorowa. Za regulowane prawnie dni świąteczne – 1 i 17 maja – pracodawca wypłaca pełne wynagrodzenie.
Więcej informacji o dniach wolnych od pracy w Norwegii: https://lovdata.no/dokument/NL/lov/1947-04-26-1.
Jeśli w umowie o pracę pracodawca zobowiązał się do wypłaty wynagrodzenia za wypracowane nadgodziny i za pracę w godzinach nocnych, ale uchyla się od tego obowiązku, pracownik powinien wysłać do firmy list polecony z kwotą zaległości, terminem jej uregulowania i informacją o konsekwencjach nie wypłacenia pieniędzy. Jeśli pracodawca nadal uchyla się od zapłaty, pracownik może zgłosić się do komisji rozjemczej właściwej dla gminy, w której ma siedzibę firma. Brak porozumienia oznacza skierowanie sprawy do sądu i komornika, który odzyska należność.
Urlop wypoczynkowy nie powinien być krótszy niż 25 dni roboczych (w przypadku całego etatu), jednak kwestie urlopów najczęściej zależą od uzgodnień pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Osobie pracującej na umowie 80% przysługuje minimum 20 dni urlopu.
Fagbrev można otrzymać w Biurze Szkolenia Zawodowego (Fagopplæringskontoret) w okręgu (fylkeskommune) właściwym dla miejsca zameldowania.
Aby otrzymać fagbrev najczęściej należy przedstawić dyplom zawodowy (świadectwo ukończenia szkoły uprawniającej do wykonywania zawodu), opis zdobytego doświadczenia zawodowego i dokument potwierdzający znajomość języka norweskiego. Wymagane dokumenty należy przetłumaczyć na język angielski bądź norweski.
Zezwolenia i licencje na transport wydawane są przez norweskie komuny.
Szczegółowe informacje związane z zezwoleniem na transport: http://www.regjeringen.no/no/tema/transport-og-kommunikasjon/ytransport/loyver/id444316.
NOKUT (Nasjonalt Organ for Kvalitet i Utdaninngen) to instytucja zajmująca się weryfikacją zagranicznego wykształcenia. Zasadniczo składane dokumenty mogą być kopiami przetłumaczonymi na język angielski bądź język norweski. Kopie powinny posiadać stempel rett kopii – zgodność z oryginałem.
Tego typu sprawy można zgłaszać do norweskiej Państwowej Inspekcji Pracy – www.arbeidstilsynet.no lub Centrum Pracowników Zagranicznych w Oslo. Nadużycia wobec kobiet można zgłaszać na stronie: www.jurk.no.
ŚWIADCZENIA SOCJALNE W NORWEGII
Zasiłek dla bezrobotnych może otrzymać osoba, która w ciągu ostatnich trzech miesięcy pracowała na pełnym etacie przez 8 tygodni.
NAV nie może przyznać zasiłku osobie, która nie spełnia warunków uzyskania świadczenia, dlatego wnioskować o zasiłek dla bezrobotnych należy na tydzień przed pierwszym dniem całkowitego lub częściowego bezrobocia. Osoby zarejestrowane jako poszukujące pracy mają prawo do zasiłku od momentu rejestracji, jednak w ciągu czterech tygodni muszą złożyć kompletny wniosek o zasiłek.
Prawo do zasiłku dla osób bezrobotnych ma każda osoba, która otrzymywała wynagrodzenie i spełnia warunki niezbędne do otrzymania zasiłku.
W trakcie zakładania firmy można wnioskować o przyznanie dofinansowania na rozpoczęcie działalności. W tym celu należy przedstawić biznesplan i odbyć odpowiednie kursy i szkolenia, na które kieruje NAV. Przedsiębiorca, który ma prawo do zasiłku może otrzymać finansowanie na otwarcie firmy, a w przypadku niepowodzenia może wrócić do pobierania zasiłku.
Osoby posiadające prawo do zasiłku mogą wnioskować o wypłatę świadczenia na czas planowania i zakładania własnej działalności.
W Norwegii nie istnieje możliwość zawieszenia działalności gospodarczej – przedsiębiorca może jedynie zamknąć firmę. Właścicielom Enkeltpersonforetak (firm jednoosobowych) nie przysługuje prawo do zasiłku dla bezrobotnych.
Aby złożyć odwołanie, należy dostarczyć pismo do biura NAV właściwego dla miejsca zamieszkania.
Renta przysługuje pracownikom, którzy ze względu na zły stan zdrowia nie mogą podjąć pracy zarobkowej. Prawo do świadczenia mają osoby w wieku 18-67 lat, których zdolność do pracy jest ograniczona o 50%, i które były objęte ubezpieczeniem na 3 lata przed wypadkiem/chorobą. Osoby przewlekle chore mogą ubiegać się o przyznanie świadczenia po 12 miesiącach ciągłego przebywania na zwolnieniu chorobowym. Wniosek o przyznanie renty należy złożyć do NAV-u razem z wymaganymi przez urząd dokumentami. Przed złożeniem pisma konieczne jest wykonanie badań lekarskich oraz poddanie się leczeniu/rehabilitacji.
Jeśli rencista przebywa na stałe w Norwegii może zostać zwolniony z obowiązku płacenia podatków w Polsce. Aby to zrobić należy w polskim Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych uzyskać tytuł norweskiego rezydenta.
O przyznanie zasiłku macierzyńskiego mogą wnioskować kobiety, które w ciągu ostatnich 10 miesięcy pracowały przez co najmniej pół roku, ich dochód osiągnął poziom, od którego odprowadzono składki emerytalne, a zarobiona kwota wynosiła co najmniej połowę kwoty bazowej ustalonej przez NAV. Kwota bazowa, czyli grunnbeløp jest podstawą do naliczania świadczeń socjalnych i zmienia się każdego roku.
Aktualną wysokość grunnbeløp można sprawdzić pod adresem: https://www.nav.no/no/NAV+og+samfunn/Kontakt+NAV/Utbetalinger/Grunnbelopet+i+folketrygden.
O wszelkich zmianach w sytuacji materialnej i rodzinnej należy poinformować lokalny oddział NAV, dlatego w tej sytuacji warto skontaktować się z urzędem. Zmiany tego typu mogą mieć wpływ na wysokość przyznanych świadczeń przyznawanych przez NAV.
Informacje o zawarciu związku małżeńskiego czy urodzeniu dziecka powinien przekazać do urzędu jeden z rodziców. Kobieta, która posiada pozwolenie na pobyt z tytułu narodzin dziecka ma prawo do jednorazowego dodatku i zasiłku rodzinnego.
Podanie o wypłatę dodatku matka dziecka powinna złożyć w NAV-ie.
Dziecko powinno być zameldowane z rodzicem – zasiłek zostanie przyznany w momencie dokonania meldunku.
Zasiłek przyznawany jest po przyjeździe dzieci do Norwegii, jednak można wnioskować o wyrównanie świadczenia za okres, gdy przebywały jeszcze w Polsce.
Zasiłek rodzinny nie podlega opodatkowaniu.
Komornik zarządza procedurą spłaty długu uwzględniając wydatki na życie i mieszkanie dłużnika, dlatego wypłata zasiłku nie powinna zostać wstrzymana z tytułu zaległych zobowiązań. Zasiłek może zostać wstrzymany, jeśli utracono prawo do świadczenia lub nie dopełniono wymaganych formalności.
Składki odprowadzane są w wysokości zależnej od kwoty przychodu – wysokość składek stanowi procent wynagrodzenia brutto pracownika.
EMERYTURA W NORWEGII
O wcześniejszą emeryturę w Norwegii można wnioskować po ukończeniu 62 lat. We wniosku należy zaznaczyć, jaką część świadczenia chcemy otrzymywać. Warto pamiętać, że wcześniejsza emerytura warunkuje zmniejszenie kwoty świadczenia w późniejszych latach, szczególnie, gdy emeryt zdecyduje się na pobieranie świadczenia w pełnej kwocie.
Emerytura minimalna przysługuje osobom, które przepracowały na terenie Norwegii co najmniej trzy lata i przez ten czas należały do Norweskiego Systemu Ubezpieczeń Społecznych.
Wysokość należnego świadczenia można wyliczyć przy pomocy specjalnego kalkulatora dostępnego na stronie NAV.
Emerytura minimalna przyznawana jest po przepracowaniu minimum trzech lat. Jeśli osoba pracowała w Norwegii przez wymagany okres czasu, praca sezonowa również jest do niego wliczana.
Osoby pobierające norweskie świadczenie emerytalne mogą pracować niezależnie od wysokości otrzymywanego wynagrodzenia.
Osoby, które spełniają wymagane kryteria mogą wnioskować o przyznanie dodatku z tytułu lat przepracowanych w Norwegii. W tym celu należy złożyć wniosek RP1e i druk e207pl w oddziale ZUS-u. W formularzach wpisuje się okres zatrudnienia za granicą, pobieranie świadczenia w Polsce, trzeba też posiadać dokumenty potwierdzające zatrudnienie w Norwegii. Po złożeniu wniosku oddział ZUS-u kontaktuje się z NAV-em i norweski urząd podejmuje decyzję o przyznaniu świadczenia w określonej wysokości.
Nie istnieje taka możliwość. Aby móc pobierać norweskie świadczenie należy przepracować na terenie Norwegii minimum trzy lata i uzyskać prawo do emerytury minimalnej.
Osoby powyżej 60 roku życia, które były zatrudnione przez ostatnie 10 lat mają prawo do sześciomiesięcznego wypowiedzenia.
Przedsiębiorcy opłacają obowiązkową składkę na ubezpieczenie społeczne w wysokości 11,4%, która zawiera podstawową składkę emerytalną. Większość norweskich pracodawców powinna objąć swoich pracowników pracowniczym programem emerytalnym (w wysokości minimum 2% od kwoty wynagrodzenia brutto) – taki przedsiębiorca również może do niego należeć.
Rodzina
Aby zarejestrować rodzinę w UDI należy wypełnić formularz dostępny na stronie: https://selfservice.udi.no. We wniosku zamieszcza się dane osobowe zgodne z danymi z paszportu, cel i powód przybycia do Norwegii. Z potwierdzeniem rejestracji trzeba udać się na komisariat policji, gdzie konieczne jest przedstawienie wymaganych dokumentów (ich rodzaj zależy od indywidualnej sytuacji zgłaszającego), m.in. dokumentu tożsamości i umowy o pracę. Po pomyślnym zakończeniu procesu rejestracji wydawane jest bezpłatne potwierdzenia (Registreringsbevis).
Jeśli rodzice nie są obywatelami Norwegii można wnioskować o pozwolenie na pobyt w ciągu roku od momentu narodzin dziecka. Pozwolenia na pobyt wydaje Norweski Urząd Imigracyjny (www.udi.no). Można też starać się o pozwolenie na mocy prawa do łączenia rodzin, jednak wtedy należy posiadać odpowiednie warunki mieszkaniowe i zdolność finansową do utrzymania rodziny.
Więcej informacji o pozwoleniu na pobyt w Norwegii dla dzieci można znaleźć na stronach: http://pol-nor.com/po-porodzie oraz http://pol-nor.com/laczenie-rodzin.
Do wniosku o wyrobienie paszportu dostępnego w Wydziale Konsularnym należy dołączyć zdjęcie, akt urodzenia oraz poprzedni paszport lub dowód osobisty dziecka, a także dokumenty tożsamości rodziców. Konieczne jest podpisanie zgody na wydanie paszportu przez obojga rodziców. Dziecko powinno być obecne przy składaniu wniosku w urzędzie.
Administracja szpitala wysyła stosowne dokumenty do norweskiego Urzędu Podatkowego i dziecko otrzymuje Krajowy Numer Identyfikacyjny (National ID Number). W terminie ok. 3 tygodni od porodu urząd wysyła dokument rejestracyjny zawierający dane rodziców, który należy uzupełnić i odesłać na wskazany adres. Akt urodzenia wydawany jest w ciągu 4-6 tygodni.
Więcej informacji na temat rejestracji dziecka można znaleźć na stronie: http://pol-nor.com/po-porodzie.
Zasiłek rodzinny (barnetrygd) przysługuje rodzicom od momentu urodzenia dziecka do ukończenia przez nie 18 roku życia. Zasiłek przyznawany jest automatycznie, gdy dziecko urodziło się w Norwegii i jest zarejestrowane w Urzędzie Ewidencji Ludności (Folkeregisteret). Gdy świadczenie nie zostanie przyznane automatycznie, wniosek można złożyć w NAV. Zasiłek opiekuńczy (kontantstøtte) przysługuje rodzicom dzieci w wieku 1–2 lata, którzy nie korzystają z całodniowego miejsca w przedszkolu.
Polski program 500+ przysługuje jedynie osobom, które nie pobierają świadczeń rodzinnych w innych krajach. Ma to na celu przeciwdziałanie zjawisku kulminacji świadczeń rodzinnych. Zasiłek rodzinny w Norwegii przysługuje odprowadzającym składki rodzicom dzieci do 18-go roku życia niezależnie od miejsca zamieszkania dziecka.
Warto przeczytać związany z tym artykuł dostępny pod linkiem: http://pol-nor.com/program-rodzina-500-nie-bedzie-korzystny-dla-polakow-mieszkajacych-w-norwegii-0008369.
Jeśli rodzic dziecka przebywa w Norwegii można podpisać prywatne porozumienie dotyczące zapłaty alimentów na dziecko. Pomocna może okazać się także wizyta w NAV Internasjonalt w Norwegii, czyli międzynarodowym biurze zajmującym się pomocą socjalną za granicą. Urząd pomaga ustalić kwotę alimentów z uwzględnieniem różnic walutowych i dochodów osiąganych przez rodziców. Zgodnie z przepisami obowiązującymi w Norwegii alimenty przysługują dzieciom do ukończenia 18-go roku życia. Jeśli dziecko kontynuuje naukę, może wnioskować o przyznanie alimentów w NAV.
Istnieją dwie drogi Zmiany nazwiska można dokonać dostarczając akt ślubu z apostille lub wypełniając formularz na stronie: www.skatteetaten.no. Wniosek o zmianę nazwiska można wypełnić dopiero po odebraniu paszportu z nowym nazwiskiem.
Osoby, które nie posługują się europejskim aktem urodzenia, powinny przetłumaczyć dokument na język angielski bądź norweski.
OPIEKA ZDROWOTNA
Osoby, które przyjeżdżają do Norwegii na okres krótszy niż 6 miesięcy otrzymują tymczasowy numer personalny i mogą bezpłatnie korzystać ze świadczeń medycznych.
Aby zamówić lekarską wizytę domową należy opłacać tzw. udział własny, czyli zryczałtowaną opłatę niepodlegającą refundacji, która dotyczy także osób objętych norweskim systemem ubezpieczeń. Wizyta domowa to koszt rzędu 170-200 NOK w ciągu dnia, natomiast w dni świąteczne nawet do 300 NOK.
Opieka zdrowotna w Norwegii jest bezpłatna dla kobiet ciężarnych oraz dzieci do 12-go roku życia. Podczas pierwszej wizyty lekarz rodzinny kieruje do położnej – ginekolog uczestniczy w prowadzeniu ciąży jedynie w przypadku komplikacji. Kobieta w ciąży ma prawo do bezpłatnych usług tłumacza przed, w trakcie oraz po porodzie.
Osoby pracujące lub prowadzące własną działalność gospodarczą (płacące składki ubezpieczeniowe – trygdeavgift) w Norwegii mają prawo do pobierania zasiłku rodzinnego na dzieci do 18 roku życia (rodzice, opiekunowie prawni). Zasiłek rodzinny przyznawany jest miesiąc po przyjeździe z dzieckiem do Norwegii lub miesiąc po urodzeniu dziecka – świadczenie można pobierać również, gdy dziecko mieszka poza Norwegią.
MIESZKANIE W NORWEGII
Warto przeglądać serwisy internetowe poświęcone wynajmowi nieruchomości. Szereg ogłoszeń można znaleźć także na stronie: www.finn.no.
Szczegółowe informacje związane z wynajmem mieszkania w Norwegii: http://pol-nor.com/mieszkanie-w-norwegii.
Wzór wypowiedzenia umowy najmu może być dowolny, jednak warto skorzystać ze wzoru umowy sporządzonego na podstawie Ustawy o Wynajmie Lokalu Mieszkalnego (Husleieloven).
Przydatne słówka można znaleźć na stronie http://pol-nor.com/mieszkanie-w-norwegii.
Standardowo wypowiedzenie umowy najmu mieszkania można złożyć nawet w dniu przeprowadzki. Wyjątek stanowią umowy zawarte na czas określony bez opcji wypowiedzenia oraz umowy na czas nieokreślony z adnotacją, że wypowiedzenia może zostać złożone dopiero po upływie wyznaczonego okresu.
Kredyt na dom przeznaczony jest dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i mieszkaniowej. Aby otrzymać taki kredyt, można zgłosić się do firmy świadczącej usługi doradcze, która pomaga w uzyskaniu finansowania. Pomoc tego typu instytucji często jest bezpłatna.
Wniosek o przyznanie kredytu na dom można również złożyć we właściwej gminie (startlån). W tym celu należy zwrócić się o pomoc do pracowników gminy zajmujących kwestiami pożyczek, którzy przedstawią wszelkie niezbędne informacje oraz pomogą wypełnić wniosek. Na spotkanie w gminie trzeba się wcześniej umówić.
Kredyt oppussing – lån til oppussing to produkt przeznaczony na remont mieszkania, który po zakończeniu remontu można skonsolidować z kredytem hipotecznym i tym samym obniżyć odsetki. Szczegółowe warunki przyznania kredytu zależą od danego banku, ale konieczne jest przedstawienie kosztorysu remontu oraz dotrzymywanie ustalonych terminów prac.
Aby otrzymać naklejkę na skrzynkę pocztową, należy wypełnić formularz flyttemelding dostępny na stronie www.posten.no – naklejka zostanie dostarczona drogą pocztową.
Aby dokonać sprzedaży nieruchomości konieczne jest uzyskanie upoważnienia. W tym celu należy udać się do notariusza, który wystawi dokument upoważniający daną osobę do sprzedaży nieruchomości. W przypadku osób mieszkających poza Norwegią potwierdzenie pełnomocnictwa można otrzymać we właściwym Wydziale Konsularnym.
Szczegółowe informacje dotyczące norweskich notariuszy znajdują się na stronie: http://pol-nor.com/notariusze-w-norwegii.
SAMOCHÓD W NORWEGII
Sprowadzenie pojazdu z Polski do Norwegii wymaga przeprowadzenia odprawy celnej i zapłaty podatku w wysokości 23% od wartości pojazdu.
Jakie warunki należy spełnić, aby norweski samochód sprowadzić do Polski jako mienie przesiedleńcze?
Import samochodu jako mienia przesiedleńczego wymaga spełnienia kilku warunków:
– przesiedlenia można dokonać maksymalnie w ciągu roku od daty przeprowadzki,
– samochód przez ostatnie 6 miesięcy powinien służyć właścicielowi w Norwegii,
– przez rok od momentu sprowadzenia pojazdu do Polski nie można go wynajmować ani sprzedać.
Rejestracja do systemu Auto Pass odbywa się za pomocą formularza dostępnego na stronie: www.autopass.no/visitors-payment oraz https://svinesund.csautopass.no/csn/newUser i postępować zgodnie ze wskazówkami.
Jest to możliwe, gdy spełniony jest jeden z warunków:
– użytkownik na stałe mieszka poza Norwegią, a przyczepa nie służy do celów zarobkowych, – użytkownik przebywa w Norwegii tymczasowo (przyczepa może być używana przez maksymalnie rok, następnie należy złożyć odpowiedni wniosek).
Osoby, które posiadają status Pendler nie mają obowiązku złożenia wniosku o dopuszczenie przyczepy do ruchu – należy jedynie mieć przy sobie dokument potwierdzający posiadanie statusu.