Działalność gospodarcza w Norwegii
Menu
- Wstęp
- Enkeltpersonforetak
- Aksjeselskap
- NUF, czyli oddział firmy zagranicznej
- Jaki typ działalności gospodarczej wybrać?
- Zakładanie firmy w Norwegii
- Jakie firmy w Norwegii potrzebują zezwoleń?
- Formalności związane z prowadzeniem działalności w Norwegii
- Koszty prowadzenia działalności
- Z jakich świadczeń socjalnych może skorzystać właściciel firmy w Norwegii?
- Obowiązki pracodawcy
- Faktury w norweskiej firmie
- Co można zrobić, gdy klient spóźnia się z zapłatą faktury?
- Kryzys finansowy w norweskiej firmie
- Kiedy norweska firma staje się płatnikiem vat?
- Podatek dochodowy w norwegii
- Feriepenger
- Emerytura w Norwegii
Enkeltpersonforetak
Osoby zakładające własną działalność w Norwegii najczęściej decydują się na otworzenie firmy jednoosobowej, czyli Enkeltpersonforetak (ENK). Rejestracja firmy ENK nie jest skomplikowana i może odbyć się drogą elektroniczną – za pomocą portalu Altinn. Aby zarejestrować firmę, należy posiadać norweski stały numer personalny i kody MinID – proces trwa 4-6 dni.
Prowadzenie Enkeltpersonforetak oznacza brak rozdzielności majątkowej pomiędzy majątkiem właściciela a majątkiem firmy – za zobowiązania firmy przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem.
Aksjeselskap
Prowadzenie spółki akcyjnej oznacza odrębność majątku akcjonariuszy od majątku firmy – zobowiązania Aksjeselskap ściągane są jedynie do wysokości kapitału zakładowego spółki.
Prowadzenie spółki Aksjeselskap (AS) oznacza konieczność przestrzegania wymogów raportowania, prowadzenia księgowości oraz rachunkowości. Do założenia spółki AS niezbędne jest posiadanie kapitału zakładowego w wysokości minimum 30 000 NOK – kapitał zakładowy spółki może być wykorzystany do finansowania kosztów związanych z założeniem i rozpoczęciem działalności. Spółka ma także obowiązek powołania zarządu i zwoływania jego posiedzeń co najmniej raz do roku. Warto pamiętać, że akcjonariusze nie mogą swobodnie dysponować firmowymi środkami finansowymi, a każdy przepływ pieniędzy powinien być właściwie udokumentowany.
Wniosek o rejestrację spółki AS nie zostanie zaakceptowany bez potwierdzenia wpłaty kapitału zakładowego.
Wynagrodzenie akcjonariuszy spółki AS:
– wynagrodzenie pracownicze,
– wynagrodzenie akcjonariuszy (styrehonorar),
– dywidenda.
Jeśli obroty spółki w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą limit 50 000 NOK, działalność należy wpisać do rejestru VAT. Płatnicy podatku VAT zobowiązani są do opłacania podatku w określonej wysokości – VAT rozliczany jest poprzez deklarację podatkową składaną w formie elektronicznej (altinn.no).
NUF, czyli oddział firmy zagranicznej
Jaki typ działalności gospodarczej wybrać?
Przed założeniem firmy w Norwegii należy podjąć decyzję odnośnie rodzaju działalności, którą chcemy prowadzić – od tego zależy sposób rejestracji firmy oraz związane z tym formalności. Warto przemyśleć możliwe opcje i w odniesieniu do charakteru działalności wybrać najkorzystniejszą z nich.
Zakładanie firmy w Norwegii
Rejestracja firmy w Norwegii wymaga wypełnienia odpowiedniego wniosku i otrzymania numeru organizacyjnego. Aby założyć firmę, trzeba dostarczyć do urzędu dostępny na stronie brreg.no formularz Samordnet registermelding BR1010. W formularzu należy uzupełnić informacje dotyczące danych właściciela, nazwy i adresu firmy oraz rodzaju działalności. Po złożeniu wniosku i potwierdzeniu rejestracji firmy norweski urząd nadaje niezbędny do prowadzenia działalności numer organizacyjny.
Przedsiębiorca, który zarejestrował działalność powinien również dokonać wpisu firmy do właściwych rejestrów. W zależności od rodzaju i zakresu działalności należy wpisać przedsiębiorstwo do norweskiego Rejestru Pracodawców i Pracobiorców – NAV – AA Registeret, Rejestru Przedsiębiorstw – Foretaksregisteret czy Rejestru Podatników VAT – Merverdiavgiftsregisteret.
Rejestracja spółki akcyjnej (AS) wymaga skompletowania dodatkowych dokumentów:
– bilansu otwarcia,
– umowy zawarcia spółki,
– protokołu z posiedzenia itd.
Posiadając firmę jednoosobowa (enk), dobrą praktyką jest, aby założyć firmowe konto bankowe – bedriftskonto. Pozwala ono na oddzielenie operacji dokonywanych prywatnie i w związku z prowadzoną działalnością. Aby otworzyć konto, w banku należy okazać potwierdzenie rejestracji działalności i nadany numer organizacyjny.
Po rozpoczęciu działalności, a następnie na początku każdego roku przedsiębiorca ma obowiązek zadeklarowania przewidywanych dochodów firmy na dany rok. Urząd podatkowy na podstawie deklaracji przewidywanego zysku wylicza wysokość zaliczek na podatek dochodowy, który wynosi 22% od zysku firmy.
Jeśli dochody firmy w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą 50 000 NOK, przedsiębiorca powinien dokonać wpisu do rejestru VAT i opłacać należny podatek w określonej wysokości.
JAKIE FIRMY W NORWEGII POTRZEBUJĄ ZEZWOLEŃ?
Aby norweska firma mogła rozpocząć działalność, należy wpisać ją do określonych rejestrów. Obowiązek rejestracji uzależniony jest od rodzaju i charakteru prowadzonej działalności. Każda firma powinna zostać wpisana do Rejestru Podmiotów Gospodarczych – Enhetsregister. Spółki, przedsiębiorstwa handlowe i Enkeltpersonforetak, które zatrudniają ponad pięciu pracowników muszą także zostać wpisane do Rejestru Przedsiębiorstw – Foretaksregister, a firmy będące płatnikami podatku VAT do norweskiego Rejestru Podatników VAT – Merverdiavgiftsregisteret.
Ze względu na specyfikę prowadzonej działalności właściciele przedsiębiorstw budowlanych i firm świadczących usługi sprzątające mają obowiązek zaopatrzenia pracowników w specjalne karty branżowe. Byggekort to identyfikator dla pracowników firm budowlanych – ma za zadanie zwiększenie bezpieczeństwa pracy oraz kontroli nad przedsiębiorstwami z sektora budowlanego. Renholdskort to wydawany w celu potwierdzenia legalności prowadzonej działalności i posiadania wymaganych zezwoleń identyfikator dla pracowników autoryzowanych firm sprzątających. Karty branżowe ważne są przez dwa lata i to pracodawca ponosi wszelkie koszty związane z ich zakupem. Byggekort i Renholdskort wydawane są przez EVRY CARD SERVICES AS (renholdskort.no, byggekort.no).
Każdy przedsiębiorca, który prowadzi działalność w Norwegii i zatrudnia pracowników lub zleca prace podwykonawcom ma obowiązek odbycia kursu HMS (kurs BHP). Kurs powinien ukończyć również kierownik odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracowników firmy (dagligleder).
FORMALNOŚCI ZWIĄZANE Z PROWADZENIEM DZIAŁALNOŚCI W NORWEGII
Rozpoczęcie działalności wymaga od norweskiego przedsiębiorcy rejestracji firmy w urzędzie. Po otrzymaniu numeru organizacyjnego możliwe jest założenie firmowego konta bankowego – bedriftskonto, przy pomocy którego powinny odbywać się wszystkie firmowe transakcje finansowe. Dzięki takiemu rozwiązaniu łatwiej dzielić finanse na osobiste i firmowe.
W zależności od rodzaju i charakteru prowadzonej działalności firmę należy wpisać do odpowiednich rejestrów. Gdy obroty firmy w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą 50 000 NOK powinna zostać wpisana do Rejestru VAT – Merverdiavgiftsregisteret. Jeśli firma zajmuje się handlem, zatrudnia więcej niż pięciu pracowników lub jest spółką AS musi figurować w Rejestrze Handlowym – Foretaksregisteret. Przedsiębiorstwa, które zatrudniają pracowników mają obowiązek wpisu do Rejestru Pracodawców – NAV Aa-registeret.
Właściciele firm powinni przestrzegać ustalonych przez norweskie urzędy terminów dotyczących dostarczania wymaganych dokumentów i opłacania podatków.
Dokumenty:
– rozliczenie roczne: druk Skattemelding do końca maja następnego roku kalendarzowego,
– deklaracja VAT: co dwa miesiące po dokonaniu wpisu do rejestru VAT.
Podatki:
– podatek dochodowy – Forskuddsskatt: wyliczany na podstawie zadeklarowanego przewidywanego zysku, opłacany w formie zaliczek,
– podatek VAT (MVA): wynikający ze złożonej deklaracji VAT.
Firmy zatrudniające pracowników dodatkowo powinny opłacać podatek pracodawcy – Arbeidsgiveravgift i zaliczki na podatek dochodowy za pracowników – Forskuddstrekk.
Przedsiębiorca powinien pamiętać o bieżących aktualizacjach danych firmy, a w razie jakichkolwiek zmian niezwłocznie informować urzędy, banki czy kontrahentów. Porządek w dokumentacji księgowej – wyciągach z firmowego konta, fakturach kosztowych i przychodowych czy paragonach za towary i usługi – jest istotny w przypadku kontroli z urzędu, należy również monitorować i dokumentować płatności, co umożliwia nadzorowanie bieżących zobowiązań i należności.
Obowiązujące w Norwegii przepisy nakładają na przedsiębiorców obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa pracy. W tym celu konieczne jest odbycie kursu HMS (kurs BHP), który umożliwia zdobycie niezbędnej wiedzy związanej z zapewnieniem bezpiecznych warunków pracy. Kurs powinni odbyć właściciele firm zatrudniający pracowników lub zlecający zadania podwykonawcom oraz kierownicy odpowiedzialni za bezpieczeństwo pozostałych pracowników.
Ze względu na specyfikę prowadzonej działalności przedsiębiorstwa budowlane i autoryzowane firmy sprzątające powinny zaopatrzyć pracowników w karty branżowe z podstawowymi informacjami na temat firmy i danego pracownika. Byggekort to identyfikator dla pracowników firm budowlanych, a renholdskort to identyfikator dla pracowników firm świadczących usługi sprzątające.
KOSZTY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI
Założenie firmy w Norwegii wymaga zgłoszenia działalności do właściwych rejestrów. Wpis do Rejestru Podmiotów Gospodarczych – Enhetsregister jest bezpłatny, z kolei wpis do Rejestru Przedsiębiorstw – Foretaksregisteret wynosi 2 250 NOK-2 832 NOK.
Decydując się na otworzenie spółki akcyjnej (spółki AS) trzeba pamiętać o kapitale zakładowym o minimalnej wysokości 30 000 NOK oraz opłacie skarbowej za wpis do Rejestru Przedsiębiorstw – Foretaksregisteret (brreg.no) w wysokości 5 570-6 797 NOK.
Norweskie firmy mają obowiązek odprowadzania podatku dochodowego w wysokości 22% od zysku firmy oraz opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości 11,4% od zysku firmy.
Jeśli obroty firmy w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczyły 50 000 NOK, należy dokonać wpisu do rejestru VAT i odprowadzać należny podatek w określonej wysokości.
Firmy zatrudniające pracowników ponoszą związane z tym koszty – koszty stałe ok. 26,3% od kwoty wynagrodzenia brutto i koszty zmienne średnio 5% od kwoty wynagrodzenia brutto.
Koszty stałe:
– opłata z tytułu zatrudnienia (14,1% od wynagrodzenia brutto),
– ubezpieczenie emerytalne (min. 2% od wynagrodzenia brutto),
– feriepenger (min. 10,2% od wynagrodzenia brutto).
Koszty zmienne to:
– zasiłki chorobowe (pracodawca wypłaca zasiłek przez 16 pierwszych dni zwolnienia chorobowego, nav.no),
– ubezpieczenie NWW (w zależności od rodzaju wykonywanej pracy),
– szkolenia pracowników,
– odzież robocza itp.
Właściciele firm w Norwegii powinni zadbać o bezpieczeństwo i higienę pracy. W tym celu należy odbyć kurs HMS (kurs BHP) – jest to koszt rzędu 1 500 NOK (kurs online). Obowiązek odbycia kursu BHP dotyczy właścicieli firm zatrudniających pracowników lub zlecających zadania podwykonawcom oraz kierowników, którzy są odpowiedzialni za zapewnienie bezpieczeństwa pozostałych pracowników firmy.
Przedsiębiorstwa budowlane i autoryzowane firmy sprzątające powinny wyposażyć pracowników w karty branżowe z podstawowymi informacjami na temat firmy i danego pracownika. Byggekort to identyfikator dla pracowników firm budowlanych, a renholdskort to identyfikator dla pracowników firm świadczących usługi sprzątające. Koszt wyrobienia karty branżowych zawsze ponosi pracodawca.
Przedsiębiorstwa budowlane poza zapewnieniem pracownikom kart branżowych powinny również uiszczać opłatę na rzecz RVO. Właściciel płaci do 0,03% kwoty brutto wynagrodzenia pracowników (bezpośrednio pracujących na terenie budowy) – minimalna wysokość opłaty to 250 NOK.
Wysokość kosztów, które ponosi norweski przedsiębiorca zależy od charakteru prowadzonej działalności, jej obrotów i ilości zatrudnionych pracowników.
Z JAKICH ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH MOŻE SKORZYSTAĆ WŁAŚCICIEL FIRMY W NORWEGII?
W zależności od rodzaju prowadzonej działalności właściciele norweskich firm mogą korzystać ze świadczeń socjalnych takich jak zasiłek chorobowy i zasiłek macierzyński, a akcjonariusze, którzy poprzez zatrudnienie w spółce zyskali pełne prawa pracownicze mogą również otrzymywać wynagrodzenie czy korzystać z urlopu wypoczynkowego.
Zasiłek macierzyński przysługuje kobietom, które w ciągu ostatnich dziesięciu miesięcy przepracowały minimum pół roku, a ich dochód osiągnął poziom, od którego odprowadzano składki emerytalne – powinien wynosić minimum połowę kwoty ustalonej przez NAV – grunnbeløp.
Właściciele firm jednoosobowych w Norwegii mają prawo do zwolnienia lekarskiego – w tym czasie działalność nie może osiągać przychodów ani generować kosztów innych niż koszty stałe (czynsz, rachunki za telefon, internet). W przypadku zwolnienia 50% firma może osiągać przychody za prace, których wykonywania nie obejmuje posiadane zwolnienie, np. prace biurowe.
Świadczenie chorobowe – sykepenger wypłacane jest przez NAV (Norweski Urząd Pracy i Opieki Społecznej, nav.no) dopiero od 17-go dnia zwolnienia. Wysokość sykepenger zależy od podstawy dochodu przedsiębiorcy z roku poprzedniego.
OBOWIĄZKI PRACODAWCY
Strefa | Stawka Arbeidsgiveravgift w przedsiębiorstwie | Stawka Arbeidsgiveravgift w rolnictwie i rybołówstwie |
---|---|---|
I | 14,10% | 14,10% |
Ia* | 14,10% | 10,60% |
II | 10,60% | 10,60% |
III | 6,40% | 6,40% |
IV | 5,10% | 5,10% |
IVa | 7,90% | 5,10% |
V | 0 | 0 |
Tutaj można sprawdzić do jakiej strefy są przyporządkowane przedsiębiorstwa zarejestrowane na danym terenie Norwegii.
Koszty stałe, które ponosi pracodawca, to co najmniej 26,3% od kwoty wynagrodzenia brutto pracownika: – opłata z tytułu zatrudnienia pracownika – 14,1%, – składki na ubezpieczenie emerytalne – min. 2%, – feriepenger – min. 10,2%. Koszty zmienne to średnio 5% od kwoty wynagrodzenia brutto pracownika: – zasiłek chorobowy, – ubezpieczenie NWW, – szkolenia pracownicze, – odzież robocza.FAKTURY W NORWESKIEJ FIRMIE
Faktury mogą być wystawiane przez norweskie firmy zarejestrowane w Brønnøysundregistrene (brreg.no) i posiadające firmowy numer konta bankowego. Na fakturze powinny znaleźć się informacje dotyczące firmy wystawiającej fakturę oraz jej kontrahenta. Jeśli dokument zostanie wystawiony nieprawidłowo, można dokonać korekty za pomocą kreditnoty, czyli faktury korygującej. Dodatkowo firmy, które obracają gotówką mają obowiązek prowadzenia kasy i sporządzania stosownych raportów.
Jeśli przedsiębiorca nie korzysta z usług biura rachunkowego i samodzielnie zajmuje się księgowością, może skorzystać ze specjalnego programu do wystawiania faktur, np. darmowego programu FakturaSolid (fakturasolid.no).
Jeśli obroty firmy w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczyły limit 50 000 NOK, należy wpisać działalność do rejestru płatników podatku VAT. Przedsiębiorstwa będące płatnikami VATu na wystawianych fakturach powinny umieszczać skrót MVA.
Jeśli obroty firmy w ciągu kolejnych 12 miesięcy nie przekroczyły 50 000 NOK, przedsiębiorca może wystawiać faktury z zerową stawką podatku VAT (VAT 0%).
Co można zrobić, gdy klient spóźnia się z zapłatą faktury?
Niewywiązywanie się przez kontrahentów z obowiązku płatności za wystawione faktury to częsta przyczyna braku płynności finansowej wielu firm. Przedsiębiorca postawiony w takiej sytuacji może:
– poczekać na uregulowanie płatności przez klienta,
– ubiegać się o spłatę należności drogą urzędową.
W takich sytuacjach można też skorzystać z pomocy norweskiej rady polubowno-arbitrażowej – forliksrådet, która zajmuje się sprawami związanymi z długami za towary i usługi. Jeśli przedsiębiorca chce zgłosić sprawę do forliksrådet, powinien zrobić to w gminie, w której dłużnik mieszka lub prowadzi działalność.
Przedsiębiorca ma możliwość domagania się spłaty należności po upływie 14 dni od terminu płatności faktury. Inkassovarsel to wezwanie do zapłaty, które powinno poprzedzać skierowanie sprawy do firmy windykacyjnej lub na drogę sądową. Ponaglenie powinno zawierać dokładny termin spłaty długu – minimum 14 dni – i kwotę zaległości. Upomnienie – purring – może zostać wysłane po upływie określonego terminu płatności. Warto pamiętać, że kolejne upomnienia oznaczają możliwość doliczenia do kwoty zaległości odsetek – purrebegyr – za nieuregulowanie płatności w terminie. Jeśli wysłanie purring nie przyniesie rezultatów, przedsiębiorca może wystosować wezwanie do zapłaty inkassovarsel, a po kolejnych 14 dniach ostateczne żądanie uregulowania płatności – betalingsoppfordring. Dopiero po tym możliwe jest skierowanie sprawy do norweskiego sądu lub firmy windykacyjnej (inkasso).
Jeśli przedsiębiorca zamierza poczekać na uregulowanie płatności przez klienta, powinien zapłacić podatek za daną fakturę – w innym przypadku norweski urząd do kwoty podatku doliczy karne odsetki.
KRYZYS FINANSOWY W NORWESKIEJ FIRMIE
Warto pamiętać, że prowadzenie firmy w Norwegii poza możliwościami rozwoju niesie ze sobą pewne zagrożenia, na które powinien być gotowy każdy przedsiębiorca. Niezależnie od charakteru prowadzonej działalności, każda firma może mierzyć się z brakiem płynności finansowej – znajomość możliwych rozwiązań w połączeniu z przeanalizowaniem indywidualnej sytuacji firmy pozwoli na wdrożenie właściwych zmian.
W Norwegii zobowiązania firmy wobec urzędów można rozłożyć na raty. Istnieje również możliwość umorzenia części długu lub części zaległych odsetek. Wniosek w sprawie zadłużenia wobec urzędu można złożyć, gdy wysokość należności przekracza realne możliwości finansowe firmy.
Jeśli firma w Norwegii boryka się z problemami finansowymi, przedsiębiorca może wnioskować o zmianę kwoty zaliczki na podatek dochodowy. Pismo powinno być właściwie udokumentowane, tak by nie pozostawiać wątpliwości co do kondycji finansowej firmy.
Możliwość zażegnania kryzysu daje także norweski sektor finansowy – przedsiębiorcy mogą skorzystać z oferty pożyczki lub kredytu, które pomogą podreperować firmowy budżet. Warto dokładnie przemyśleć decyzję o skorzystaniu z finansowania, ponieważ tego typu zobowiązania należy regularnie i terminowo spłacać.
Każdy przedsiębiorca powinien pamiętać o konieczności pozyskiwania nowych klientów i umacniania pozycji firmy na norweskim rynku, ponieważ to płynność finansowa jest podstawą prawidłowego funkcjonowania działalności. Właśnie dlatego odpowiednim wyjściem może okazać się zatrudnienie specjalisty, który zadba o efektywną strategię marketingową uwzględniającą charakter przedsiębiorstwa i rynek, na którym działa.
Przedsiębiorstwa zatrudniające pracowników mogą skorzystać z permitteringu. Obowiązek wypłaty wynagrodzenia przez wskazany okres czasu (maksymalnie 49 tygodni) przejmuje Norweski Urząd Pracy i Opieki Społecznej – NAV (nav.no) – po 30 tygodniach przez pięć kolejnych dni wynagrodzenie wypłaca pracodawca, a przez następne 19 tygodni znowu NAV. Aby wnioskować o przyznanie permitteringu, właściciel musi uzasadnić przed urzędem problemy finansowe firmy, a pracownik powinien spełniać określone warunki:
– osiąga co najmniej minimalny dochód brutto (minimum 1,5G za poprzedni rok kalendarzowy lub minimum 3G za trzy ostatnie lata kalendarzowe – stawka G to kwota bazowa ustalana każdego roku),
– jest zwolniony z minimum 50% bazowych godzin pracy,
– figuruje w rejestrze osób bezrobotnych (NAV, nav.no),
– posiada wydawane przez pracodawcę pismo kierujące na permittering.
Kiedy norweska firma staje się płatnikiem vat?
- Jeśli obroty firmy w skali roku przekroczą 50 000 NOK, przedsiębiorca ma obowiązek dokonania wpisu do rejestru płatników podatku VAT i opłacania należnego podatku w określonych stawkach. Limit 50 000 NOK liczony jest od momentu rozpoczęcia wystawiania faktur przez kolejne 12 miesięcy. Po upływie tego czasu limit się zeruje.
Płatnicy VATu na wystawianych fakturach powinni umieszczać skrót MVA informujący, że do towarów i usług doliczana jest odpowiednia stawka podatku.
Podatek VAT rozlicza się w formie deklaracji podatkowej (składanej za pomocą portalu altinn.no), w której należy wykazać wszystkie koszty i przychody przedsiębiorstwa. W deklaracji podatkowej rozlicza się również import towarów – obowiązek rozliczenia podatku VAT spoczywa na przedsiębiorcy.
Podatek dochodowy w Norwegii
Podatek dochodowy w Norwegii wynosi 22% od zysku firmy. Jest to jedynie kwota bazowa, ponieważ każdego roku ustalane są progi podatkowe po przekroczeniu których stawka podatku odpowiednio się zwiększa.
W Norwegii kwota podatku dochodowego do zapłaty wzrasta razem z dochodami przedsiębiorstwa.
Po zarejestrowaniu działalności, a następnie na początku każdego roku przedsiębiorca ma obowiązek zadeklarowania przewidywanego zysku firmy. Na podstawie deklaracji przewidywanego zysku norweski urząd podatkowy wylicza wysokość zaliczek na podatek dochodowy. Zaliczki na podatek dochodowy opłacane są w czterech ratach w wyznaczonych terminach.
Feriepenger
Feriepenger wynosi minimum 10,2% wypracowanej podstawy wynagrodzenia pracownika. Osobom po 60 roku życia przysługuje minimum 12,5% wypracowanej podstawy wynagrodzenia.
Świadczenie powinno zostać wypłacone ostatniego dnia przed urlopem pracownika. Jeśli urlop nie zostaje wykorzystany w całości, wypłata feriepenger również jest częściowa – świadczenie zostaje wypłacone dopiero w momencie realizacji urlopu. Urlop wypoczynkowy można przenieść na kolejny rok – dotyczy to maksymalnie 12 dni roboczych.
Feriepenger nie może być wliczane stałego wynagrodzenia pracownika.
Norweskim pracownikom przysługuje minimum 25 dni roboczych urlopu wypoczynkowego – osobom po 60 roku życia dolicza się dodatkowy tydzień urlopu. Warto pamiętać, że w Norwegii soboty traktowane są jako dni robocze.
Pracownik ma prawo zrezygnować z odebrania urlopu wypoczynkowego, jeśli kwota wynagrodzenia utraconego w czasie jego trwania byłaby wyższa niż kwota świadczenia urlopowego.
Urlop powinien zostać zaplanowany z co najmniej dwumiesięcznym wyprzedzeniem. Pracodawca ustala termin urlopu w porozumieniu z pracownikiem, jednak to do niego należy ostateczna decyzja w tej sprawie.
Emerytura w Norwegii
Prawo do świadczeń emerytalnych zapewnia część emerytury z norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych – folketrygden. W tym celu należy być członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych przez co najmniej trzy lata.
Emerytura od pracodawcy to część świadczenia pochodząca z obowiązkowych programów emerytalnych dotyczących większości norweskich pracowników. Pracodawcy mogą również podpisać umowę z AFP – avtalefestet pensjon – dzięki czemu pracownicy mają prawo do dodatkowej emerytury.
W okresie pobierania świadczenia emerytalnego można podejmować pracę bez względu na wysokość osiąganych zarobków.
Wysokość świadczenia jest uzależniona od ilości przepracowanych lat, posiadanych oszczędności i okresu zamieszkania na terenie kraju. Wiek emerytalny wynosi 67 lat.
Zasady związane z przyznawaniem emerytur ustalane są na podstawie daty urodzenia:
– dla osób urodzonych przed rokiem 1954 stosowane są stare zasady obliczania emerytur,
– dla osób urodzonych między 1954 a 1962 rokiem stosowane jest połączenie starych i nowych zasad obliczania emerytur,
– dla osób urodzonych po 1962 roku stosowane są nowe zasady obliczania emerytur.
Zgodnie z umowami społecznymi pomiędzy Polską a Norwegią po powrocie do kraju osoby, którym przysługuje norweskie świadczenie mogą nadal pobierać przyznaną im emeryturę. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – ZUS.
Jeśli zostały spełnione określone warunki norweską emeryturę można pobierać również podczas pobytu poza granicami kraju:
– pobyt za granicą do 12 miesięcy: emeryt pozostaje członkiem folketrygden pod warunkiem przebywania w Norwegii co najmniej przez 6 miesięcy w każdym roku pobierania świadczenia,
– pobyt za granicą powyżej 12 miesięcy – emeryt przestaje być członkiem folketrygden.